Si un intre só
conquiro darvos folgos
co meu canto,
ficaréi moi contente
e non perciso
máis
nada.
O versos anteriores son de Celso Emilio Ferreiro en Viaxe ao país dos ananos, de 1970.
E si, folgos son os que nos cómpren na actual situación que vivimos. Desde aquí unímonos aos desexos do autor de Celanova: moitos folgos.
A verdade é que a falta de normalidade é habitual en moitos aspectos e facetas na nosa terra. Unha falta de normalidade que xa detectaron as nosas intelectuais e autoras. Non esquezamos que mesmo o noso himno acaba cuns versos que presaxian tempos mellores:
Os tempos son chegados
Dos bardos das edades
Que as vosas vaguedades
Cumprido fin terán;
Pois, donde quer, xigante
A nosa voz pregoa
A redenzón da boa
Nazón de Breogán.
Son habituais as alboradas. A de Rosalía –en Cantares gallegos (1863)– acaba:
Que a auroriña
o ceu colora
cuns arbores
que namora,
cun sembrante
de ouro e prata
teñidiño
de escalrata.
Cuns vestidos
de diamante
que lle borda
o sol amante
antre as ondas
de cristal.
¡Sal…!
señora en todo mal,
que o sol
xa brila
nas cunchiñas do areal;
que a luz
do día
viste a terra de alegría;
que o sol
derrete con amor a escarcha fría.
Tamén Curros en Aires da miña Terra (1880) ten a súa alborada que remata dicindo que sementemos novas ideas para recoller flores:
Dispoñei, dispoñeivos prá seitura,
cansados labradores;
e si frutos queredes de dozura,
donde agora herba ruín e grama dura,
ceibai novas ideas: darán frores.
O precursor do Rexurdimento, Francisco Añón –no poema A Galicia–, mándalle espertar porque xa está próxima a alborada:
Ay esperta, adorada Galicia,
D’ese sono en q’estás debruzada;
D’o teu rico porvir a alborada
Po–l’o Ceo enxergándose vay.
Xa cantando os teus fillos te chaman,
E c’os brazos en cruz se espreguizan…
Malpocados! O q’eles cobizan
É un bico d’os labios d’a Nay.
Celso Emilio Ferreiro –en Onde o mundo se chama Celanova (1975)– para “vivir” e sementar a “esperanza” e “soñar” dicía, “Moraima“:
Cando quero vivir
digo Moraima.
Digo Moraima
cando semento a espranza.
Digo Moraima
e ponse azul a alba.
Cando quero soñar
digo Moraima.
Digo Moraima
cando a noite é pechada.
Digo Moraima
e ponse a luz en marcha.
Suso Vaamonde:
Manuel María –Poemas da labarada estremecida (1981)– cantáballe a Saleta para chamar pola “brisa lixeira”, “o sol ourilocente”:
Envelleceremos xuntos
e, cando chegue a hora de partir,
o noso amor non morrerá:
hase transformar na brisa lixeira
que en maio canta emocionada
na escura folla das abelairas
ou no sol ourilocente do Outono
que bica ás carballeiras docemente.
Poemas da labarada estremecida,1981
Grupo Solo Voces de Lugo:
Banda Filharmónica de Galiza e Corais de Compostela:
A primavera xa está aquí e con ela han chegar outras primaveras para todas. Mesmo chegará o verán porque o agardamos “para recuperar os amigos”, como di Daniel Salgado (Sucede, 2004):
Sempre se agarda o verán,
deséxase
ese tempo para a noite como a herba
sen alerxia. Os amigos recuperados.
Próbase toda froita de óso,
búscanse os elepés de música xamaicana,
vaise esquecendo unha miga a choiva
e esta patria.
Sempre se agarda o verán porque detén a vida.
Veñen días lentos,
ríos,
ollos,
esváese o mundo afora,
vístense de xente as terrazas
no agre do lusco–fusco.
Saen tantas guerras da memoria.
Pero sempre se agarda un verán
que nunca chega.
E retíranse os dentes, vencidos,
da hora deserta.
Mentres o verán –e a primavera que queremos– non chega, temos a solidariedade entre todas e todos porque “temos semellantes as feridas”, que dicía Celso Emilio:
Camiñan ao meu rente moitos homes.
Non os coñezo. Sonme estranos.
Pero tí, que te alcontras alá lonxe,
máis alá dos desertos e dos lagos,
máis alá das sabanas e das illas,
coma un irmáu che falo.
Si é túa a miña noite,
si choran os meus ollos o teu pranto,
si os nosos berros son igoales,
coma un irmáu che falo.
Anque as nosas palabras sean distintas,
e tí negro i eu branco,
si temos semellantes as feridas,
coma un irmáu che falo.
Por enriba de tódalas fronteiras,
por enriba de muros e valados,
si os nosos soños son igoales,
coma un irmáu che falo.
Común temos a patria,
común a loita, ambos.
A miña mau che dou,
coma un irmáu che falo.
Fuxan os Ventos:
Coa forza e os folgos de todas venceremos as dificultades, porque, como escribía Avilés de Taramancos, non temos límites:
